Volksstammen in Afrika

Rode kleding, okerkleurig haar en kleurrijke hoofddeksels.

Dit zijn slechts enkele kenmerken van de Afrikaanse stammen.

De stammen verschillen niet alleen wat betreft uiterlijk van elkaar, maar ook wat betreft de tradities. Sommige stammen kennen bijzonder spuugrituelen, andere dansrituelen, en weer andere voeren bijzondere rituelen bij bruiloften uit.

Lees mee over de adembenemende stammen van Afrika!

Maak kennis met de Afrikaanse stammen

In Afrika bestaan ongeveer 3.000 volksstammen, die samen meer dan 2.000 talen spreken.

De Afrikaanse bevolking heeft in de loop der tijd grote veranderingen doorgemaakt. Sommige volksstammen zijn uitgestorven, andere hebben zich verenigd of juist gesplitst en weer anderen zijn ontstaan door de kolonisatie van het continent.

In Afrika kun je kennismaken met verschillende groepen van de fascinerende volksstammen.

Lees hier meer en leer meer over zes verschillende Afrikaanse stammen met elk hun eigen bijzonderheden en rituelen.

Stammendans bij de San

De volksstam de San is volgens een aantal experts een van de oudste volkeren van de wereld en hoogstwaarschijnlijk de eerste bewoners van het zuiden van Afrika.

De stam de San bestaat al duizenden jaren uit jagers. Een geïntegreerd onderdeel van de cultuur is de healingdans. Deze dans duurt de hele nacht.

De oudsten en healers van het dorp dansen en zingen om het kampvuur. Ze halen daarbij diep adem en raken uiteindelijk in een trance. De seance wordt door het hele dorp bijgewoond. De trance kan voor contact met de doden of genezing zorgen.

Vandaag de dag bestaat de San uit ongeveer 100.000 mensen, die ook wel Bosjesmannen worden genoemd. Kenmerkend voor hen zijn de karakteristieke klikkende geluiden tijdens het praten.

De stam leeft in meerdere Afrikaanse landen, o.a. Namibië en Zuid-Afrika.

De kleurrijke Zoeloes

De Zoeloes zijn de grootste bevolkingsgroep van Zuid-Afrika, maar dit is niet altijd zo geweest.

Zoeloes komen namelijk oorspronkelijk uit het oosten van Afrika. Ze belandden honderden jaren geleden door migratie in Zuid-Afrika.

De Zoeloes behoren tot de groep stammen die een Bantoetaal spreken. Stammen die een Bantoetaal spreken, hebben als traditie dat de familie van de bruidegom met de familie van de bruid over de bruiloft onderhandelt. Deze traditie wordt ‘lobola’ genoemd.

Nelson Mandela heeft volgens zeggen 60 koeien als ‘lobola-cadeau’ aan de familie van zijn vrouw Craca Machel gegeven.

Kralen in allerlei kleuren, uitgesneden voorwerpen en manden behoren tot de kenmerken van deze stam. Maar hun traditionele kleding dragen ze alleen bij bijzondere gelegenheden, zoals bruiloften en begrafenissen.

De ‘spuugtraditie’ van de Masai in Oost-Afrika

De Masai wonen in de Oost-Afrikaanse landen, met name in Tanzania en Kenia.

Ze zijn onmiddellijk te herkennen. Hun rode kleding, ‘shuka’ genoemd, de gepiercete oorlellen en de kleurrijke versieringen zijn kenmerkend voor de Masai. De stam spreekt Maa, terwijl velen ook Swahili beheersen.

De Masai zijn bekend als herders en strijders, maar ze houden de wilde dieren in de gaten. De Masai eten namelijk uitsluitend vlees van geiten, schapen en runderen.

De stam kent een zeer bijzondere traditie. Ze spugen. Met spugen wordt een zegening gegeven en is gedurende het hele leven van een Masai een terugkerend thema. Er wordt bijvoorbeeld op een baby gespuugd om deze een goed leven te wensen. De Masai zijn daarnaast van mening dat je spuug veel over je karakter zegt.

De roodharige Himba

De Himba woont in het noorden van Namibië. Het uiterlijk van de vrouwelijke leden van deze stam is zeer beroemd: hun haar en hun typisch rode kleur.

Ze smeren zich in met een mengsel van boter, oker en vet, vandaar deze bijzondere rode kleur. Het mengsel wordt ‘otjize’ genoemd en wordt elke dag op zowel het haar als de huid aangebracht. Het aanbrengen van dit mengsel doet men enkel en alleen omwille van het uiterlijk en heeft dus niks met bescherming tegen zon en insecten te maken, hoewel de crème feitelijk wel bescherming biedt. De mannen van de Himba gebruiken het mengsel niet.

Vandaag de dag bestaat de Himba uit 20.000 tot 50.000 mensen. Het zijn veetelers, maar eten meestal pap gemaakt van maismeel.

Er brandt elke dag vuur bij de woningen. Dit is het zogenaamde heilige vuur, ‘okuruwo’, en is symbool van het contact met de voorvaderen van de stam. Daarnaast wordt het vuur voor de meditatie gebruikt, waarbij men zich tot de god Mukuru richt.

De vrije stam de Hadza

De Hadza is een stam in Tanzania en leeft al ongeveer 10.000 jaar op dezelfde wijze.

Ze verbouwen zelf niet gewassen, maar eten dat wat ze in de natuur kunnen vinden. De ongeveer 1.000 overgebleven leden van de stam de Hadza wonen in grotten bij het Eyasi-meer, vlak bij Ngorongoro en Serengeti in Tanzania.

De stamleden willen zich niet binden. Ze geven zich aan elkaar over als ze gedurende langere periode samen bij het kampvuur hebben geslapen. Maar als ze niet meer een paar willen zijn, gaan ze uiteen. Zo simpel is het samenzijn, of het tegenovergestelde.

In de stam zijn de taken verdeeld. Kinderen en vrouwen zoeken naar voedsel als bessen, wortelen en vruchten, terwijl de mannen naar honing zoeken en op jacht gaan.

De belangrijkste gereedschappen die de stam heeft, zijn iets om eten in te bereiden, een mes en pijl-en-boog. Als ze deze dingen hebben, redden ze zich.
Pijl-en-boog maken ze zelf van pezen van giraffen, en de pijl voorzien ze van dodelijke gif van de woestijnroos.

De koninklijke dansers van de Swazistam

De Swazistam, ook wel Swati genoemd, leeft in het zuidoosten van Afrika. Deze volksstam, die Bantoe-Nguni spreekt, woont in Zuid-Afrika en Swaziland en maakte oorspronkelijk deel uit van de Nguni-stam.

Een van de bijzondere kenmerken van de stam is de zogenaamde rietdans, die 8 dagen lang wordt gedanst. Het primaire doel van de dans is het huldigen van de koningin en de onschuld van de ongetrouwde vrouw te bewaren. Ze kennen ook andere dansen, bijvoorbeeld de regendans. Deze spectaculaire dansen hebben er, niet verwonderlijk, toe geleid dat ze bekend staan als de koninklijke ‘dansstam’.

De Swazistam steekt veel energie in het bewaren van tradities als het dansen, maar de stamleden houden ook vast aan andere traditionele ceremonies, religieuze overtuigingen en genezingsmethoden.

De kleding van de stam kenmerkt zich het meest door de gebruikte kleuren. De kleding is niet uniform. Jongens in de leeftijd 3-8 jaar dragen een stuk leer. Meisjes daarentegen dragen een rokje van gras of een stuk textiel en dragen een kralenketting. Ongetrouwde mannen dragen een stuk leer en versieren zich met kralen. Ongetrouwde vrouwen dragen een jurk van textiel en hebben het haar in een knotje.

Wil je kennismaken met Afrikaanse stammen?

Als je graag eens met een Afrikaanse stam wilt kennismaken, heb jij tijdens onze reizen de mogelijkheid hiervoor.

Welke stam je gaat ontmoeten hangt natuurlijk af van de reis die je kiest.

TourCompass – Van toerist naar reiziger