Afrikaanse kersttradities

Kerst in Afrika wordt aan de hand van veel, verschillende tradities gevierd en veel ervan doen eigenlijk aan die van ons denken.

Wat zeg je van het versieren van een cipres in Kenia? Of het zingen van kerstliedjes in de botanische tuin van Kaapstad?

Het grootste verschil tussen onze en de Afrikaanse kerst is de temperatuur. Met kerst is het in veel Afrikaanse landen zomer.

Kerstnachtmis en cipressen in Kenia

Kerst in Kenia doet enigszins denken aan de kerst die wij in Nederland vieren. De Britten namen in de koloniale tijd meerdere kersttradities mee naar Kenia. Kerst in Oost-Afrika is echter lang niet zo commercieel als bij ons in het Westen.

Het versieren van een kerstboom is een van de tradities die nog steeds bestaat in Kenia. In Kenia doet een cipres dienst als kerstboom. De cipres wordt in de aanloop naar kerst versierd, net zoals wij dat met onze kerstboom doen. De huizen en kerken die aan straten liggen, zijn versierd met kleurrijke ballonnen, papieren decoraties en soms bloemen.

Met kerst komen families bijeen. Kenianen die in steden wonen, reizen naar de dorpen waar ze vandaan komen, om de kerstdagen met hun familie door te brengen. De hele familie schuift voor het kerstdiner aan. Er wordt in de regel gemarineerde geit, schaap, koe of kip op de barbecue bereid en samen met chapati (dun, plat brood) gegeten.

Een andere gewoonte tijdens kerst is het bijwonen van een kerstnachtmis op 24 december. Er worden psalmen gezongen en men wenst elkaar ’heri ya Krismasi’, fijne kerst in het Swahili.

Kip en aardappelen op het kerstmenu in Oeganda

Kerst in Oeganda wordt niet overal in het land gevierd. De plaats in Oeganda waar je merkt dat het kerst is, is de hoofdstad, Kampala. Hier zijn sommige straten met lichtjes versierd.

Voor velen in Oeganda is het niet gebruikelijk om elkaar met kerst cadeaus te geven. De simpele reden is dat veel mensen in dit land in armoede leven. Maar als er een enkele keer aan cadeaus wordt gedaan, valt de keuze op iets eetbaars zoals vlees, suiker of iets wat de families zelf op de akkers hebben geteeld.

Met kerst eet men in de regel een lekkere maaltijd die anders is dan wat normaal gegeten wordt. Op het platteland eet men op alledaagse dagen voornamelijk bonen en bananen of gewassen die men zelf op de akkers heeft geteeld. Tijdens kerst wordt er bijvoorbeeld rundvlees of kip met aardappelen of rijst gegeten.

Velen vieren kerst niet alleen met een kerstmaaltijd maar ook met een bezoek aan de kerk op 24 december. De meeste mensen zitten in hun mooiste kleding in de kerk. Vrouwen kleden zich in traditionele, kleurrijke jurken met bijpassende tulbanden.

Kerstpsalmen en schaaldieren in Zuid-Afrika

De Britse tradities hebben ook meerdere Zuid-Afrikaanse kersttradities beïnvloed.

Zo geven Zuid-Afrikanen elkaar cadeaus in de ochtend van 25 december en eten later op de dag het grote kerstdiner. Het kerstdiner wordt in de regel op het terras of in de tuin opgediend. Het is met kerst immers zomer in Zuid-Afrika. Deze feestmaaltijd wordt in zeer ontspannen sfeer, in het bijzijn van vrienden en zelfs vreemden, gegeten.

Er zijn geen echte tradities wat betreft de samenstelling van het kerstdiner. De Zuid-Afrikaanse families hebben de meest uiteenlopende gerechten op het kerstmenu staan. Typische gerechten die tijdens de feestdagen worden gekozen zijn geglaceerde ham en kalkoen. Soms wordt iets met schaaldieren als voorgerecht gegeten.

De bijeenkomsten ‘carols by candlelight’ zijn populair op kerstavond.
Dit zijn bijeenkomsten waarbij Zuid-Afrikanen samen kerstpsalmen zingen. Op sommige plaatsen spelen zelfs orkesten en zingen koren. Zo kan men luisterend en zingen in kerststemming komen.

Als het vieren van kerstavond op zijn Zuid-Afrikaans je wat lijkt, kun je deelnemen aan ‘carols by candlelight’ in bijvoorbeeld Kirstenbosch National Botanical Garden, bij het amfitheater van het Victoria & Alfred Waterfront en in meerdere wijngaarden buiten Kaapstad.

Kerstpsalmen in Botswana

In Botswana wordt thuis kerstversiering opgehangen, net zoals wij in Nederland doen.

Kerstavond wordt samen met de familie doorgebracht. Er worden kerstpsalmen gezongen. De ochtend van 25 december staat in het teken van cadeaus. Dit is een traditie die de Britten naar Botswana hebben meegenomen. Een groot deel van Botswana leeft in armoede. Er worden daarom in de regel zelfgemaakte cadeaus gegeven.

Na het uitwisselen van de cadeaus eet de familie gezamenlijk een kerstdiner. Het nationaal gerecht van Botswana, ‘seswaa’, staat in de regel op het kerstmenu. Seswaa is gestoofd rund- of geitenvlees en wordt geserveerd met maispap. Het vlees komt vaak van dieren van de eigen boerderij van de familie. Men slacht de dieren zelf.

Sommige families houden kerstfeesten die meerdere dagen duren.

De kerstviering in Botswana kent nog een traditie die uit Engeland komt. Op 26 december viert men namelijk ‘Boxing Day’. Op deze dag worden er nog meer cadeaus aan elkaar gegeven. De meeste mensen in Botswana brengen de dag ontspannend met familie door.

Maispap op het kerstmenu in Tanzania

In Tanzania wordt kerst op 25 december gevierd. Het feest begint voor christelijke Tanzanianen met het bijwonen van een godsdienst. Daarna wordt een kerstmaaltijd gegeten.

Het kerstdiner bestaat in de regel uit ‘ugali’. Dit is een soort maispap. Als er geld voor is, wordt er kip of vis bij gegeten. Men eet daarnaast ‘pilau’. Dit is een gekruid rijstgerecht, eventueel aangevuld met vlees of schaaldieren.

Sommige families wisselen na het eten cadeaus uit. Vaak zijn de cadeaus zelfgemaakt.
De plaats waar de kerst het duidelijkst merkbaar is, is Dar es Salaam. Dit de grootste stad van Tanzania. De winkelcentra in deze stad zijn met lichtjes versierd. Op sommige plekken is een kerstboom opgezet.

De katholieke kerken in de stad zijn met kaarsen en bloemen versierd. Op kerstavond worden nachtmissen gehouden.

Wil jij de Afrikaanse kersttradities van dichtbij meemaken?

Als je de kerststress en het jachten en jagen in ons land wilt ontvluchten, kies dan voor een kerstvakantie in Afrika.

Je zult naast de gegarandeerde belevenissen tijdens je safari en strandvakantie misschien kans zien om een aantal van bovenstaande Afrikaanse kersttradities van dichtbij mee te maken.

TourCompass – Van toerist naar reiziger